Máy rang cafe đóng vai trò rất quan trọng trong suốt qui trình sản xuất cà phê, góp phần đáng kể quyết định chất lượng sản phẩm cà phê đến tay người tiêu dùng. Nếu cà phê ngon mà khâu rang không chuẩn hoặc rang hỏng thì tất cả xem như "đổ sông đổ biển".
Mời bạn cùng Fastroaster tìm hiểu các loại máy rang cà phê tiêu biểu trong suốt chiều dài 100 năm lịch sử phát triển cafe nhé.
Máy rang cà phê thực sự là một lò truyền nhiệt nóng liên tục, có chức năng trộn đều hạt cà phê. Hiện nay có rất nhiều kiểu máy rang cà phê khác nhau, từ loại rang drum cổ điển, loại rang drum truyền nhiệt gián tiếp, loại máy rang fluid-bed , loại máy rang recirculation và nhiều loại khác nữa. Loại máy rang recirculation là loại máy có đặc điểm như sau: khí nóng sau khi ra khỏi buồn rang sẽ được thu lại làm sạch và dùng lại cho chu trình đốt kê tiếp. Các máy rang không dùng đặc điểm trên thường gọi là loại máy single-pass. Các loại máy đều có nhưng ưu khuyết điểm khác nhau nhưng thiết kế hình dáng về mặt cơ bản không thay đổi nhiều từ trong 100 năm qua.
Máy rang drum cổ điển
Máy rang drum cổ điển có lồng rang hình trụ bằng thép đặt nằm ngang, xoay tròn liên tục và có lò đốt bên dưới lồng này. Lò đốt này sẽ đốt nóng lồng và cả không khí trong ngoài lồng. Có thêm 1 quạt hút không khí nóng đi luồn xuyên qua các hạt cà phê rồi xả qua ống khói đứng mang theo bụi hơi nước, các vỏ lụa cháy hoặc các ba dớ khác (xuất hiện trong quá trình rang). Lồng rang xoay tròn ngang sẽ trộn đều hạt cà phê, các hạt cà phê hấp thu nhiệt khi tiếp xúc trực tiếp bề mặt lồng và một phần qua không khí nóng được quạt hút thổi xuyên qua lồng. Đến đúng thời điểm rang mong muốn, cà phê được xả vào bồn có cánh xoay và có mô tơ hút không khí làm nguội nhanh chóng .
Những máy rang drum tốt là những máy cải tiến có lồng rang 2 lớp thép có khoản hở chừng vài milimet giữa 2 lớp này. Những máy rang loại này , lớp lồng phía ngoài cùng tiếp xúc trực tiếp với lửa giờ đây sẽ bị ngăn cách hoàn toàn. Các hạt cà phế chỉ thu nhiệt qua lớp lồng phía trong mà lớp lồng này nhiệt độ luôn ổn định, phân bố đều bề mặt lồng nên các hạt cà phê rang khi rang trên máy 2 lớp loại này sẽ hạn chế được nhiều lỗi khi rang như: tipping, scrcching, facing. Nếu các bạn đang sử sụng máy rang drum loại cổ điển 1 lớp, thì nay nên chuyển sang loại lồng 2 lớp tốt hơn.
Hình máy rang cà phê drum cổ điển. (1): lồng rang nằm ngang, cà phê nhân sẽ được phểu (2) vô lồng để rang. Sau khi rang, cà phê được làm giảm nhiệt ở lồng làm nguội(3). (4):đầu đốt gia nhiệt lồng rang và không khí nóng sau đó được thổi theo ống khói (5) ra ngoài, các vỏ lụa chaff sẽ được thu hồi ở cylone (6).
Máy rang drum truyền nhiệt gián tiếp
Máy loại này sẽ truyền hơi nóng từ lò đốt tới lồng rang. Thiết kế máy rang truyền nhiệt gián tiếp này tránh lửa từ lò đốt tiếp xúac trực tiếp với lồng rang và nó cho phép máy hoạt động với nhiệt độ rang cao hơn nhưng ít bị cháy vỏ ngoài hạt cà phê hơn. Cũng giống như loại máy rang drum cổ điển, loại này lồng rang vẫn xoay trộn đều khi rang và sau khi rang cà phê được làm mát thông qua lồng làm nguội nằm bên ngoài.
Hình của 1 loại máy rang truyền nhiệt gián tiếp (1): đầu đốt nhiệt có mô-tơ thổi khí nóng, làm tăng nhiệt lồng rang (2) và không khi trong lồng, khí nóng đi xuyên qua lồng và ra ống xã bên ngoài (3). Lồng rang và đầu đốt nằm trong cùng một khối.
Máy rang Fluid-bed
Loại máy rang này sử dụng dòng khí nóng tốc độ cao để đảo trộn hạt cà phê khi rang thay lồng rang truyền thống. Thiết kế này nhở gọn hơn các dòng máy rang khác. Hạt cà phê sẽ nhẹ dần trong quá trình rang do đó tốc độ dòng khí nóng sẽ được hiểu chỉnh giảm dần về cuối quá trình rang. Thông thường máy rang loại Fluid-bed không có lồng làm nguội riêng mà vẫn xài hệ thống thổi khí nóng có sẳn với chế độ lò đốt được tắt. Vì thiết kế làm nguội như trên, nên dòng không khí lạnh để làm nguội thực sự cũng sẽ bị gia nhiệt khi đi ngang qua lò đốt, dẫn đến tốc độ làm nguội lâu hơn bình thường, hạt cà phê tiếp tục phản ứng nhiệt sau khi ngừng rang. Do đó có một số người gắn thêm lồng làm nguội bên ngoài.
Hình một loại máy rang kiểu Fluid-bed
Máy rang recirculation
Khác hẳn các máy rang single-pass kể trên, máy rang tuần hoàn loại này sẽ tái sử dụng dòng nhiệt thu hồi sau khi loại bỏ vỏ lụa chaff, do đó tiết kiệm năng lượng hơn. Loại này, đầu đốt nhiệt nằm hẳn bên ngoài nên môi trường rang sach hơn. Ngoài ra nó cũng cung cấp nhiệt rang cao hơn ổn định hơn tránh được trường hợp cháy vỏ ngoài hạt cà phê. Môi trường rang ổn định mang lợi ích cho việ rang tự động theo profile định sẳn một cách hoàn hảo. Lợi thế của loại máy rang kiểu full hot air này là thời gian rang nhanh hơn, tiết kiệm năng lượng hơn, ít bi cháy vỏ ngoài hạt cà phê, rang chính xác hơn, lock flavor được và rang tự động một cách hoàn hảo ổn định.
